Starogardzki Klub Sportowy

90 lat w telegraficznym skrócie

90 lat to ogromny sukces wszystkich działaczy, którzy społecznie poświęcali i poświęcają swój prywatny czas na to, aby Starogardzki Klub Sportowy był wizytówką i dumą miasta. Ten najstarszy i najbardziej zasłużony klub powołano do życia dokładnie 8 marca 1926 roku w Hotelu Poznańskim Franciszka Brzoskowskiego przy ul. Tczewskiej w Starogardzie Gdańskim. Na pierwszym spotkaniu organizacyjnym ustalono cele i zadania oraz omówiono statut, tym samym powołując do życia niezależny, pełnoprawny Starogardzki Klub Sportowy, dla którego przyjęto żółto-czerwone barwy na wzór barw herbu miasta, który do dzisiaj umieszczany jest na emblematach i znaczkach klubowych. Pierwszym prezesem SKS-u został Zygmunt Prusinkiewicz – oficer rezerwy kawalerii. Powołano do życia sekcję piłki nożnej, lekkoatletyki oraz tenisa ziemnego.

W latach 1928-1939 prezesami Starogardzkiego Klubu Sportowego byli: Franciszek Kowalkowski, Franciszek Małachowski, Kazimierz Filipowicz, Władysław Wiśniewski, Łucjan Mętkowski, Tadeusz Karasiński. W 1928 roku powstała sekcja sportów zimowych oraz gimnastyczna. W 1935 roku utworzono sekcję strzelecką, której kierownikiem został Józef Bielecki, a w 1936 bokserską, którą powierzono Gerardowi Ganasińskiemu.

Już w pierwszych latach działalności SKS cieszył się dużą sympatią wśród mieszkańców miasta. Popularność przynosiły mu bardzo dobre wyniki sportowe. W 1931 roku piłkarze zdobyli mistrzostwo klasy B i awansowali do klasy A. Świetnie spisywała się również sekcja lekkoatletyczna, która triumfy święciła zwłaszcza w konkurencjach kobiecych.

Kiedy w 1939 roku wybuchła II wojna światowa, klub zawiesił swoją działalność. Prześladowania reżimu niemieckiego w okresie okupacji dotknęły wielu jego członków. Spora liczba z nich zaangażowała się w działalność ruchu oporu. Najgłośniejszym przykładem odwagi i patriotyzmu był czyn członka zarządu SKS-u Jana Rzeszewicza, który ukrył sztandar klubowy oraz najcenniejsze trofea sportowe. Obecnie przedwojenny sztandar znajduje się w Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim.

Latem 1945 roku reaktywowano klub, przyjmując przedwojenny statut oraz zachowując pierwotne barwy i emblemat. Pierwszym powojennym prezesem Starogardzkiego Klubu Sportowego został mecenas Alojzy Kaletha, w którego biurze mieścił się sekretariat SKS-u. Do życia przywrócono sekcję piłki nożnej oraz lekkoatletyczną.

W roku 1946 kolejnym prezesem klubu został wielki miłośnik sportu, były piłkarz Wisły Kraków, dentysta Józef Mazurek. W tym czasie istniały dwie drużyny piłkarskie seniorów, a formowała się drużyna juniorów. W 1947 roku na kolejnego prezesa Starogardzkiego Klubu Sportowego wybrano Stanisława Bogdzińskiego, przedwojennego kierownika podsekcji bokserskiej.

W 1948 roku SKS połączył się z Klubem Sportowym Wierzyca założonym w Zakładach Polskiego Monopolu Spirytusowego w Starogardzie Gdańskim. Tak powstał Starogardzki Klub Sportowy Wierzyca, w którym działały sekcje: piłki nożnej, siatkówki i koszykówki, tenisa ziemnego, tenisa stołowego, boksu oraz szachów. Klub liczył łącznie prawie 200 zawodników. W grudniu 1949 roku, kiedy to w życie weszła nowa ustawa o organizacji kultury fizycznej i sportu, SKS Wierzyca rozpadł się na trzy koła sportowe Zrzeszenia Spójnia oraz jedno Zrzeszenia Ogniwo.

Starogardzki Klub Sportowy reaktywowano 31 stycznia 1957 roku podczas uroczystego walnego zgromadzenia członków i sympatyków. Prezesem SKS-u został wówczas Alfons Marchlewicz. Z Zakładów Farmaceutycznych Polfa do klubu przeszła sekcja koszykówki. Utworzono też sekcję tenisa ziemnego. Poza tym działalność wznowiły sekcje lekkoatletyki oraz piłki nożnej. Prężnie działała także sekcja tenisa stołowego. 13 grudnia 1958 roku, z inicjatywy Konrada Cyrsona, zarząd SKS-u podjął uchwałę o przejściu do Zrzeszenia Sportowego Start obejmującego zakłady spółdzielczości pracy. Od tego momentu aż do roku 1994 klub funkcjonował pod nazwą Starogardzki Klub Sportowy Start.

22 lutego 1959 roku funkcję prezesa SKS-u Start objął wieloletni sympatyk klubu Tadeusz Michalak. 22 lipca 1961, w roku jubileuszu 35-lecia klubu, w Starogardzie Gdańskim uroczyście otwarto nowy stadion, który przez 33 następne lata nosił nazwę 1000-lecia Państwa Polskiego. Najpopularniejszą w tym czasie dyscypliną w SKS-ie była piłka nożna. Szczególnie emocjonująca stała się rywalizacja Starogardzkiego Klubu Sportowego Start z działającym przy Fabryce Obuwia Klubem Sportowym Włókniarz. Każdy mecz gromadził tłumy kibiców. Sytuacja nie uległa zmianie także w latach 1966-1969, kiedy to prezesem klubu był Konrad Cyrson.

16 października 1969 roku prezesem Starogardzkiego Klubu Sportowego Start został Franciszek Kukliński, czołowy piłkarz pierwszej drużyny, który w barwach SKS-u grał w latach 1947-1968. W latach 1962-1972 piłkarzy w klubie szkolił między innymi Kazimierz Jankowski, któremu wychodziło to szczególnie dobrze, na co dowodem może być fakt, że wszystkie zespoły, które trenował awansowały wyżej. 3 marca 1973 roku na kolejnego prezesa klubu wybrano Henryka Grabana, który pełnił tę funkcję do 14 września 1974 roku, gdy na prezesa SKS-u ponownie wybrano Franciszka Kuklińskiego. Jesienią utworzono sekcję koszykówki kobiet, której trenerem został Jerzy Hoppe. Koszykarze i piłkarze funkcjonowali wówczas na poziomie klasy A.

W latach 1978-1979 funkcję prezesa SKS-u pełnił Kazimierz Prabucki, który wcześniej był wiceprezesem ds. finansowych. 6 września 1979 na czele klubu stanął Jerzy Jankowski. Starogardzki Klub Sportowy posiadał w tym czasie sekcję piłki nożnej, koszykówki kobiet, koszykówki mężczyzn oraz szkółkę tenisową w ramach sekcji sportów masowych. Liczył prawie 150 zawodników, wśród których ponad połowę stanowiła młodzież poniżej osiemnastu lat. W 1980 roku zarząd SKS-u podjął decyzję o likwidacji sekcji piłki nożnej, co było niezwykle trudne, ponieważ to właśnie ta dyscyplina od samego początku była podstawą ponad 50-letniej tradycji klubu.

W latach 1981-1983 spore sukcesy odnosiła sekcja koszykówki kobiet. W kategoriach młodzieżowych stanowiła ścisłą czołówkę w klasie A. Męska koszykówka też miała się całkiem nieźle. W kategorii seniorów zawodnicy utrzymywali się między piątym a siódmym miejscem w klasie A. Juniorzy natomiast pewnie zajęli trzecie miejsce w lidze okręgowej. W 1988 roku zarząd SKS-u musiał podjąć kolejną przykrą decyzję. Zlikwidowano sekcję tenisa ziemnego, przy rozpowszechnianiu którego w Starogardzie Gdańskim klub ma ogromne zasługi. Warto w tym momencie przypomnieć przede wszystkim Jana Rzeszewicza – tenisistę, wielkiego entuzjastę tej dyscypliny, trenera oraz kierownika sekcji tenisa ziemnego.

Na wniosek trenera Jacka Toczka w roku 1990 powołano sekcję piłki siatkowej chłopców. Najpierw działalność rozpoczęła drużyna juniorów młodszych, a już rok później do rozgrywek III ligi zgłoszono zespół seniorów. W sezonie 1993/94 funkcjonowały trzy zespoły, a juniorzy młodsi w 1994 roku zdobyli brązowy medal Mistrzostw Polski. W sezonie 1997/98 siatkarze zajęli V miejsce w II lidze. W 2000 roku zespół seniorów awansował do I ligi. Spadł z niej jednak już rok później i z powodu braku sponsora został rozwiązany. Wychowankami Starogardzkiego Klubu Sportowego są młodzieżowi Mistrzowie Świata oraz wielokrotni reprezentanci Polski seniorów Paweł Papke (od 16 lutego 2015 do 7 czerwca 2016 prezes Polskiego Związku Piłki Siatkowej, obecnie jego wiceprezes) i Marcin Prus. W siatkówce plażowej Polskę reprezentował inny wychowanek SKS-u, tragicznie zmarły w 2000 roku Maciej Olszewski. Dla uczczenia pamięci tego utalentowanego zawodnika, od 2009 roku rozgrywany jest Memoriał Siatkarski jego imienia.

21 stycznia 1993 roku nowym prezesem SKS-u został Adam Kozłowski, w latach sześćdziesiątych czołowy wioślarz kadry narodowej w Bydgoszczy. Ustępującemu z funkcji Jerzemu Jankowskiemu nadano tytuł honorowego członka i prezesa Starogardzkiego Klubu Sportowego. W połowie kadencji prezes Kozłowski przekazał swoje obowiązki wiceprezesowi Jarosławowi Sarzale.

9 grudnia 1994 roku walne zgromadzenie członków SKS-u powierzyło funkcję prezesa Januszowi Paturalskiemu, właścicielowi firmy Pakmet, a zarazem wielkiemu sympatykowi koszykówki. Od tego czasu zespół koszykarzy przyjął nazwę SKS Pakmet Starogard Gdański. W następnych latach był głównie finansowany przez Grażynę i Janusza Paturalskich. Począwszy od czerwca 1999 roku zespół był sponsorowany przez Pakmet oraz Zakłady Farmaceutyczne Polpharma. Zespół koszykarzy przez trzy kolejne sezon występował pod nazwą SKS Polpharma Pakmet Starogard Gdański. Należy nadmienić, że Janusz Paturalski Był najdłużej urzędującym prezesem w historii Klubu - nieprzerwanie 20 lat. W tym czasie SKS osiągnął jedne z największych sukcesów sportowych.

W sezonie 1996/97 koszykarze awansowali do II ligi. Był to ogromny sukces całego zespołu w składzie: Jarosław Sarzało (kapitan), Andrzej Kwaśniewski, Jacek Szymkiewicz, Marek Kiełczewski, Arkadiusz Home, Karol Miecznikowski, Piotr Kamiński, Rafał Drwięga, Daniel Tuskowski, Damian Urban, Łukasz Zaborowski oraz oczywiście trenera Jacka Miecznikowskiego i kierownika zespołu Henryka Rohde. Od tego momentu koszykarzom towarzyszyła wierna grupa kibiców. Jesienią 1998 roku do życia powołano Klub Kibica, którego prezesem został Andrzej Hoppe. Klub na każdym meczu gwarantował świetnie zorganizowany doping. Kibice mieli nawet własnego poetę, układającego teksty skandowane na meczach, a był nim Piotr Lamek. Ponadto każdy kibic musiał posiadać szalik w barwach klubowych. Starogardzcy fani koszykówki organizowali także spotkania z zawodnikami i trenerami po meczach, czy treningach. Spotykali się również z władzami SKS-u. Dzięki Jarosławowi Sarzale, który pomagał w organizacji wyjazdów, kibice dopingowali koszykarzy także na meczach wyjazdowych. W sezonie 1998/99 seniorzy awansowali do I ligi (zaplecze ekstraklasy). W 1996 roku zespół minikoszykówki zdobył brązowy medal Mistrzostw Polski. W 1998 roku drużyna kadetów prowadzona przez trenera Jacka Miecznikowskiego zdobyła brązowy medal Mistrzostw Polski. W 1999 roku ten sam zespół, pod wodzą trenera Adama Lemki, zdobył Mistrzostwo Polski Szkół Podstawowych. W 2002 roku zespół juniorów starszych zdobył Mistrzostwo Polski. Od 2004 roku zaczęły funkcjonować klasy sportowe o profilu koszykówki. Od tego czasu dziewczęta i chłopcy, będący uczniami szkół podstawowych i gimnazjów występują w rozgrywkach POZKosz.

W 2000 roku do prowadzenia koszykarskiego zespołu seniorów powołano Sportową Spółkę Akcyjną. Za zgodą SKS-u spółka przyjęła nazwę Starogardzki Klub Sportowy Sportowa S.A. z założycielami oraz współudziałowcami: Polpharma, Pakmet, Browar Amber, Powiat Starogardzki, Gmina Miejska Starogard oraz Starogardzki Klub Sportowy. W 2004 roku zespół seniorów awansował do Ekstraligi i gra w niej do dnia dzisiejszego. 26 sierpnia 2005 roku hala miejska po raz pierwszy była areną oficjalnego meczu międzynarodowego, którego stawką były punkty eliminacji Mistrzostw Europy. Rywalizacja męskich reprezentacji koszykarskich Polski i Estonii wzbudziła ogromne zainteresowanie kibiców. Na hali zgromadziło się ich prawie 2,5 tysiąca. Gorący doping był na tyle skuteczny, że biało-czerwoni wygrali mecz. W 2006 roku, z okazji 80. rocznicy powstania SKS-u, w Starogardzie Gdańskim odbył się mecz eliminacji Mistrzostw Europy Seniorów Polska – Ukraina, wygrany przez zespół Polski. Jednym z głównych bohaterów spotkania był Bartosz Sarzało, wychowanek klubu, reprezentant Polski seniorów w latach 2004-2007.

19 marca 2014 roku prezesem Starogardzkiego Klubu Sportowego został jego dotychczasowy wieloletni wiceprezes Jarosław Sarzało. Prezesami honorowymi są Stefan Lubawski oraz Janusz Paturalski. Aktualnie w SKS-ie obecne są takie dyscypliny sportu, jak koszykówka dziewcząt i chłopców, siatkówka chłopców oraz piłka ręczna dziewcząt. W 2014 roku działać zaczął nowatorski projekt koszykarski „Z tradycją w przyszłość”. Wieloletnia współpraca SKS-u z klubem UKS Jedynka Pelplin zaowocowała podpisaniem umowy patronackiej, na mocy której połączone drużyny SKS Starogard Gdański oraz UKS Jedynka Pelplin mogą występować w rozgrywkach juniorów, juniorów starszych oraz III ligi. Pomysłodawcami oraz realizatorami projektu są trzej wychowankowie klubu, którzy w 2002 roku zdobyli w Warszawie Mistrzostwo Polski Juniorów Starszych w koszykówce: Przemysław Bieliński, Krzysztof Biesiada oraz Bartosz Sarzało, pełniący wówczas funkcję kapitana zespołu. Resztę zwycięskiej drużyny stanowili: Sławomir Wałek, Witold Żakowski, Szymon Szewczyk, Grzegorz Kukiełka, Jakub Dryjański, Daniel Syldatk, Paweł Drożyński, Jarosław Czyryk, Paweł Dettlaff oraz Rafał Wroński. I trenerem zespołu był Mirosław Szewczyk, a II Jacek Miecznikowski.

Aktualnie jednymi z najbardziej wyróżniających się zawodników Starogardzkiego Klubu Sportowego są szesnastoletni koszykarz Grzegorz Kamiński, grający w kadrze Polski na Mistrzostwach Europy w 2016 roku oraz Karolina Stawińska, która na koncie ma liczne sukcesy. Będąc członkinią składu Reprezentacji Polski Juniorek U18, brała udział w Finale Mistrzostw Europy na Słowenii. W sezonie 2015/16 Karolinę wypożyczył klub GTK Gdynia, w którym wraz z drużyną VBW GTK Gdynia zdobyła Mistrzostwo Polski U22 Kobiet. Obecnie nadal należy do składu Reprezentacji Polski U20 Kobiet.

Młodzi koszykarze SKS-u zostali wyróżnieni podczas uroczystego zakończenia sezonu 2015/16 Pomorskiego Okręgowego Związku Koszykówki. Docenione zostały Kadetki’01 U15K (Mistrz Województwa Pomorskiego – I miejsce), Zuchy U11K (III miejsce) oraz Juniorzy U18M (II miejsce). W klasyfikacjach indywidualnych nagrodzeni zostali: Weronika Zaborowska (MVP Kadetek U15K), Luiza Rzepkowska (najlepiej rzucająca za trzy punkty) oraz Miłosz Toczek (Mistrz Strzelców U12M). Ten młody zawodnik w 2016 roku odnotował jeszcze jeden spory sukces. Został uznany za jednego z najbardziej wartościowych graczy (MVP) Campu Marcina Gortata w kategorii 9-13 lat.

W roku jubileuszu 90-lecia działalności Starogardzki Klub Sportowy otrzymał honorową Wierzyczankę – nagrodę Prezydenta Miasta oraz Kociewskiego Gryfa – nagrodę Starosty Starogardzkiego. 24 czerwca 2016 roku, podczas gali 70-lecia Pomorskiej Koszykówki Brązową Odznakę Honorową otrzymał Bartosz Sarzało, Srebrną Odznakę Honorową Mieczysław Kosiński. Złota Odznaka Honorowa Polskiego Związku Koszykówki wręczona została Prezesowi SKS-u Jarosławowi Sarzale oraz Jackowi Miecznikowskiemu. Janusz Paturalski został natomiast uhonorowany Brązowym Medalem za Zasługi dla Polskiej Koszykówki.

W całej powojennej działalności SKS borykał się z problemem siedziby. Mieściła się ona w różnych miejscach, a jej lokalizacja była mocno uzależniona od kolejnych prezesów. Pierwszy lokal klubowy mieścił się przecież w kancelarii prezesa Kalethy przy ulicy T. Kościuszki 46, następnie w tzw. Monopolu, później w biurze PSS. Od 1959 roku w dwóch małych pomieszczeniach koszarowych przy ul. I. J. Paderewskiego. W latach sześćdziesiątych klub otrzymał dwa niewielkie lokale przy ul. Hallera 26. Dopiero w latach dziewięćdziesiątych, dzięki staraniom dyrektora OSiR-u Jarosława Sarzały, SKS przeniósł się do pomieszczenia z tyłu trybuny stadionu wtedy jeszcze 1000-lecia, a obecnie dysponuje biurem na zapleczu budynku Ośrodka Sportu i Rekreacji przy ul. Olimpijczyków Starogardzkich 1. Można tam zobaczyć część z ogromnego pucharowego dorobku klubu.

Dzięki miłości do sportu i ogromnej determinacji działacze udowodnili, że klub sportowy może istnieć naprawdę długo. Przez całe 90 lat Starogardzki Klub Sportowy mógł i nadal może być dumny z osiągnięć i wyników swoich wychowanków, którzy rozsławiają imię nie tylko klubu, ale i miasta.

Tekst na podstawie książki Jerzego Hoppe „Historia Starogardzkiego Klubu Sportowego 1926-2001” oraz materiałów z archiwum Starogardzkiego Klubu Sportowego.

Zdjęcia z archiwum Starogardzkiego Klubu Sportowego oraz ze zbiorów Muzeum Ziemi Kociewskiej w Starogardzie Gdańskim.

Tam, gdzie Wierzyca toczy wody swe

Tam, gdzie Kociewia dumny stoi gród

Bojowa młodzież do sportu się rwie.

Jest tam asów cała chmara

W walce święci triumf, trud.

Bije konkurentów swoich, punktów zbiera cały stos

To jest SKS. To jest SKS

Bo to jest czerwono-żółty SKS

Bo SKS do walki twardej stając

Nie zapomina co to honor jest

Cały wysiłek i ambicję dając dla Kociewia niesie triumf, cześć!

Bo SKS to szkoła bardzo męska

Bo SKS to starogardzki ród

Bo SKS on nie zna co to klęska

Bo SKS zadziwia cały gród.

(Hymn SKS-u, słowa: Bernard Janowicz, 1938 r.)

Tekst Małgorzata Rogala na podstawie książki Jerzego Hoppe "Historia Starogardzkiego Klubu Sportowego 1926 - 2001".